L'Archivu de Fontes Orales recueye más de 770 testimonios y 4.300 hores de grabación sobre la historia de la rexón
22 jul 2019 . Actualizado a las 09:44 h.Abra bien los sos oyíos y dispóngase a escuchar, a recordar y a aprender del nuestru pasáu. Si-y interesa saber daqué más sobre cómo se vivía nel sieglu XX y cómo se vive nel sieglu XXI, nel Archivu de Fontes Orales pa la Historia Social d'Asturies va atopar munches respuestes, hestories, anécdotes y fechos fundamentales que formen la nuestra memoria colectiva.
Más de 773 testimonios orales propios y 4.300 hores de grabaciones integren un legáu únicu na rexón, a los que se sumen cesiones y depósitos privaos. Esti proyectu que nació va más de 20 años del interés y l'esfuerzu del profesor de la Universidá d'Uviéu Rubén Vega, y que la investigadora Irene Díaz revisa, cataloga y dixitaliza ye una referencia pa investigadores, pa escritores y pa toles persones interesaes en saber daqué más sobre'l nuestru pasáu.
¿Qué podemos atopar nesti archivu? Munches hestories y vides con nome propiu. Rubén Vega ya Irene Díaz destaquen el valor d'escuchar narraciones en primer persona, entevistes con protagonistes d'un momentu de la historia al traviés de les que conocemos cómo se vivió'l sieglu XX n'Asturies, la etapa de la represión, l'exiliu, la resistencia, les cárceles, pero tamién la vida cotidiana, el fútbol, los oficios, la zona rural, les rellaciones personales, la vida na familia… “Cuntamos con un fondu escepcional sobre los represaliaos”, afirma Rubén Vega, pero tamién con testimonios que son un auténticu lluxu, como l'oficiu de partera cuntáu por una muyer qu'agora tien 95 años, o'l d'un combatiente na guerra que cumplió 101 años. “Ye la memoria oral de l'Asturies de los sieglos XX y XXI”, resume.
L'archivu ta allugáu dende va dos años nel Muséu del Pueblu d'Asturies. Ellí guárdense vieyes casetes, de les que'l so conteníu se pasó agora a discos duros. Too a disposición de los usuarios. Solo hai que lo pidir. Los medios nun sobren y el trabayu consíguese con muncha voluntá de los dos investigadores al frente, anque con más personal podríen facese más entevistes y cuntar con más testimonios orales.
La constancia munches vegaes tien recompensa, y nesti casu, l'últimu trabayu del archivu ta venceyáu al proyectu d'I+D+i "Cambéu sociocultural, memoria, patrimoniu ya identidáes en contestos de desindustrialización" recibió un premiu internacional. L'audiovisual Memories culturales d'un pasáu industrial foi reconocíu col «Studs Terkel Award», que concede la Working-Class Studies Association d'Estaos Xuníos.
Ye un proyectu que va acabar en 2020, pero que yá tien un conteníu bien importante. L'audiovisual ta formáu por 16 entrevistes a persones de la cultura asturiana que falen del pasáu industrial asturianu, tanto de los mineros como de los metalúrxicos, dende les sos vivencies personales, en dellos casos de forma directa y n'otros, les sos alcordances de la vida familiar, de los sos güelos, padres, etc. Ye una visión de conxuntu y dende distintes perspectives de la influyencia del pasáu industrial na cultura d’esti momentu que vive Asturies.
Ye una nueva perspectiva orixinal de poner el focu na memoria industrial asturiana. Hasta agora, recurríase a los testimonios de protagonistes o d'espertos. Nesti trabayu optóse por ufiertar “una mirada distinta”, coinciden los investigadores, que va dende la buelga de la minería vista por Anabel Santiago, por casu, a la visión que pue ufiertar el raperu Arma X.
¿Qué queda dempués de les fábriques y de les mines? Esa ye una de les entrugues a la que se trata de dar respuesta. Qué pue facese col patrimoniu arqueolóxicu ya industrial, y qué sigue vivo d’esi pasáu na identidá cultural. “Tamos nun procesu d'aprendizaxe y de revisión; ye llueu pa contestar a toes estes entrugues”, asegura Irene Díaz, pero sí pue avanzase que se confirma la hipótesis que dicía Benigno Edelmiro, de que'l día que pieslle la última mina, el pozu que nunca va zarrar ye'l de la cultura minera.
Desque unviaron el documental al premiu, el trabayu nun paró. Agora son yá 44 les entrevistes realizaes, resume Rubén Vega, y l'oxetivu ye llegar al centenar. Toes elles, como'l restu, van formar parte de la memoria oral d'Asturies, del so patrimoniu cultural, pa que dientro de cincuenta años, por casu, podamos conocer cómo yera la xeneración cultural del primer terciu del sieglu XXI.