Fai 85 años, Asturies declaró la so independencia como Conseyu Soberanu d'Asturies y Lleón. Un estáu independiente, aislláu territorialmente de la zona republicana. D'ello dio testimoniu inclusive la prensa norteamericana de la dómina.
Nel so artículu 1 diz: «El Conseyu d'Asturies y Lleón, dende la fecha y hora d'esti Decretu, constitúise en Conseyu Soberanu de gobiernu de tol territoriu de la so xurisdicción y a elli queden dafechamente sometíes toles xurisdicciones y organismos civiles y militares que funcionen y funcionaren no socesivo dientro del territoriu referíu».
El Conseyu Soberanu d'Asturies y Lleón, deriváu del Conseyu Interprovincial d'Asturies y Lleón, dempués nomáu Conseyu d'Asturies y Lleón, yá con estratexa d'estáu llibre, amás, dirixóse per escrito a la Sociedá de Naciones (la ONX d'entós) pal so inxerimientu nella como nuevu miembru de plenu drechu. Fundó un Exercitu Popular Asturianu de les milicies esistentes, que cuntó con 75.000 soldaos. Tuvo moneda, billetes (los nomaos belarminos) y sellos propios. Con capital en Xixón, na Casa Blanca de la Plaza del Parchís taba la sé del gobiernu, anque denguna placa fala ellí d'esta circunstancia.
Un fechu desconocíu pero de gran importancia na Hestoria d'Asturies acaecíu en 1937. Hai material documentao na nuesa llingua como'l llibru «¿Quién escaeció a Belarmino Tomás?» de Mariano Suárez, anque la mayoría pasen de llargu de la tema asturiana.
Un home d'esta talla, amerita recordase pol llogru d'una Asturies soberana, magar que per pocu tiempu.
Lo mesmo qu'otros personaxes del 25 mayu de 1808, cola aición de la Xunta Xeneral del Principáu qu'asume la soberanía tresformándose na Xunta Suprema d'Asturies, énte la francesada del «tiranu d'Europa».
Daquella, Asturies estrenó bandera, unvió embaxador a Inglaterra, hebo un Exércitu Asturanu y declaró la guerra al Imperiu francés. Entamado la hestoria moderna del país, cola soberanía popular como dirixente del so destín. Ello deplícase nel ensayu «1808 o l'aniciu de la historia contemporánea d'Asturies» de Faustino Zapico.
Esti y otros fechos de la sienda milenaria del Pueblu Asturianu tán rellataos tamién n'asturianu na «Historia breve d'Asturies» de Pilar Sánchez Vicente.
Belarmino Tomás foi'l presidente del Conseyu Soberanu d'Asturies y Lleón, dende l'entamu hasta la so derrota completa dos meses dempués. Na que s'exiliaron 10.000 asturianos en barcu pa Francia y dellos miles más echáronse al monte a lluchar como guerrilleros, foron «los fugaos». Un personaxe hestóricu que merez ser rescatáu del escaezu al que foi sometíu, primero pola dictadura franquista y dempués pola Transición.
Esti añu cúmplese l'aniversariu 85 d'aquella nueva nación surdida a los güeyos del mundiu d'ente les dificultaes d'una guerra civil.
Que'l so recuerdu nun s'escaeza.